Burn-out uit het woordenboek? De klachten verdwijnen er niet mee

Hoewel Zweden vanaf 2028 de term utmattningssyndrom (burn-out) uit het officiële zorgsysteem schrapt, blijft de discussie ook in Nederland actueel: moeten we stoppen met het gebruik van het woord burn-out? Volgens experts van arbodiensten ArboNed en HumanCapitalCare is die vraag niet de kern van het probleem. “Of we het nu burn-out noemen of niet: de klachten zijn echt, hebben grote impact en vragen om een praktische aanpak,” stelt Iris Homeijer, bedrijfsarts en medisch directeur bij HumanCapitalCare.

Een term vol betekenissen

De term burn-out is in de praktijk een breed begrip geworden. “We zien het als een soort paraplu voor verschillende stressklachten,” legt Homeijer uit. Terwijl sommige professionals het label liever vermijden vanwege de medische onduidelijkheid, blijft de realiteit op de werkvloer onverminderd hard: vermoeidheid, uitputting, overspannenheid. “Bij bedrijfsartsen maken we onderscheid tussen beginnende stresssignalen, overspanning en uiteindelijk burn-out – waarbij de klachten vaak al zes maanden of langer aanwezig zijn en het energieniveau structureel is uitgeput.”

Het verzuim is dan ook fors: in 2024 duurde uitval door stressgerelateerde klachten gemiddeld 250 dagen. Bij een volledige burn-out liep dit op tot gemiddeld 318 dagen – ruim tien maanden.

Focus op aanpak in plaats van terminologie

Volgens ArboNed en HumanCapitalCare is het schrappen van de term burn-out niet de oplossing. De werkelijke winst ligt in het voorkomen van uitval. “Wat echt telt, is of we klachten op tijd signaleren en op een goede manier handelen,” aldus Homeijer. “De nadruk moet liggen op veerkracht, vertrouwen en het normaliseren van gesprekken over mentale belasting.” Werkomgevingen waar psychische gezondheid bespreekbaar is, verkleinen de kans op langdurige uitval aanzienlijk.

Herkennen wat er écht speelt

Een belangrijke sleutel tot succesvolle begeleiding ligt in een zorgvuldige analyse van de situatie. Niet alle klachten die op de werkvloer voelbaar zijn, hebben daar ook hun oorsprong. “Werkgevers en bedrijfsartsen moeten samen met de medewerker kijken naar het volledige plaatje: wat gebeurt er thuis, hoe zit iemand in z’n vel, welke factoren spelen op het werk?” Alleen zo kan er maatwerk worden geboden en herstel worden bevorderd. Niet het etiket, maar de oorzaak bepaalt de aanpak.

DESTRESS: preventie en bewustwording

Om stress eerder te signaleren en te verminderen, werkt HumanTotalCare samen met het Amsterdam UMC en andere partners in het landelijke programma DESTRESS. Dit initiatief ondersteunt werkgevers en medewerkers in het herkennen van spanningssignalen, het voeren van constructieve gesprekken en het vergroten van mentale veerkracht. “We zetten in op voorlichting, cultuurverandering en praktische handvatten – zodat mensen niet pas aan de bel trekken als het te laat is.”