Verantwoordelijkheden van werkgevers voor een gezonde werkomgeving

Als werkgever draagt u zorg voor het welzijn van uw personeel – zowel fysiek als mentaal. Een gezonde werkcultuur draagt bij aan de vitaliteit en inzetbaarheid van medewerkers. Tegelijkertijd zijn er risico’s verbonden aan vrijwel iedere werkomgeving. Jaarlijks raken tienduizenden mensen in Nederland arbeidsongeschikt door ongevallen of beroepsziekten. Om deze risico’s te beheersen, is de Arbowet opgesteld. Deze wet verplicht werkgevers om maatregelen te nemen die bijdragen aan een veilige en gezonde werkplek. Hieronder zetten we de belangrijkste verplichtingen op een rij.

Risico’s in kaart brengen: de RI&E

De basis van verantwoord werkgeverschap ligt in het uitvoeren van een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E), inclusief een bijpassend plan van aanpak. Hierin worden de mogelijke gevaren op de werkvloer geïnventariseerd. Denk aan fysieke belasting zoals tillen, maar ook mentale belasting zoals stress. De uitkomsten bepalen welke preventieve acties noodzakelijk zijn om schade voor medewerkers te voorkomen of te beperken.

Voorlichting en instructie

Een essentieel onderdeel van de zorgplicht is het geven van heldere voorlichting aan werknemers. Dit betreft de risico’s binnen hun werkzaamheden én de maatregelen die u als werkgever heeft getroffen. Goede communicatie voorkomt ongevallen en vermindert het risico op ziekteverzuim.

De rol van de preventiemedewerker

Binnen elk bedrijf moet ten minste één preventiemedewerker actief zijn. Deze persoon – vaak iemand met een andere hoofdtaak – ondersteunt bij het voorkomen van risico’s en helpt bij de uitvoering van de RI&E. In kleinere organisaties mag de eigenaar zelf deze rol vervullen.

Medisch onderzoek: PAGO en PMO

Werkgevers zijn wettelijk verplicht om periodiek een medisch onderzoek aan te bieden. Dit kan in de vorm van een PAGO (Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek) of een PMO (Preventief Medisch Onderzoek). Deze onderzoeken geven medewerkers inzicht in hun fysieke en mentale gezondheid, en helpen om werkgerelateerde klachten in een vroeg stadium te signaleren. Deelname is vrijwillig, maar sterk aan te raden.

Aanpak van psychosociale belasting

Werkstress, ongewenst gedrag en sociale onveiligheid vallen onder psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Volgens de Arbowet moet u als werkgever hier actief beleid op voeren. In zo’n PSA-beleid legt u vast hoe u situaties zoals pesten, discriminatie, intimidatie en agressie voorkomt en aanpakt. Het is belangrijk dat het management dit beleid uitdraagt en handhaaft.

Vertrouwenspersoon binnen de organisatie

Hoewel het nog niet verplicht is, kiezen steeds meer organisaties ervoor om een vertrouwenspersoon aan te stellen. Deze functionaris fungeert als aanspreekpunt voor medewerkers die ongewenste situaties willen melden. De vertrouwenspersoon draagt bij aan een veilige werkcultuur en rapporteert jaarlijks – anoniem – over de meldingen.

Bedrijfshulpverlening (BHV)

Een bhv’er is opgeleid om bij incidenten zoals brand of een medisch noodgeval direct te kunnen handelen. Door snel in te grijpen kan schade worden beperkt totdat professionele hulp arriveert. Er moet altijd een bhv’er aanwezig zijn op de werkvloer.

Wettelijke samenwerking: het basiscontract

Werkgevers zijn verplicht een formele overeenkomst te sluiten met een arbodienst of bedrijfsarts. Dit wordt het basiscontract genoemd. Hierin staan de taken en verantwoordelijkheden van de arbodienstverlening beschreven.

Bedrijfsarts en second opinion

Uw medewerkers moeten altijd toegang hebben tot een bedrijfsarts voor advies over hun gezondheid in relatie tot werk. Ook hebben zij het recht om – indien gewenst – een second opinion aan te vragen bij een andere bedrijfsarts. De bedrijfsarts moet vrij kunnen bewegen binnen het bedrijf om goed zicht te krijgen op de werkomstandigheden.